گروه متخصصین خراسان جنوبی
ارائه دیدگاه های علمی،فرهنگی، تخصصی و آموزندهگروه متخصصین خراسان جنوبی
ارائه دیدگاه های علمی،فرهنگی، تخصصی و آموزنده«معین» آغازگر روش‌های نوین تحقیق
دکتر محمد معین، در تمام عمر حرفه‌ای خود یک پژوهنده و دانشجو ماند.او در میهمانی و در خانه و در دانشگاه به شهادت همکارانش، برای فرهنگش لغت جمع می‌کرد.
ارزش فرهنگی دکتر محمد معین ، تنها به شاگردان و دانشجویان موفقی که در مکتب او تربیت شدند و بعدها هر یک، در حالی که از استادان مسلم ادبیات فارسی به شمار می‌آمدند، به شاگردی او افتخار می‌کردند، نیست.
ارزش فرهنگی دکتر معین، همچنین تنها به تدوین فرهنگ معین هم نیست. او در کنار انتشار انتقادی و علمی آثار ارزشمندی چون «مزدیسنا»، از فرهیخته‌ترین و نخستین زبان‌شناسان ایرانی نیز محسوب می‌شد.
دکتر معین، خود در جایی به خاطره‌اش از نخستین روز آشنایی با علامه دهخدا اشاره کرده است. علامه از او می‌خواهد یک متن عربی دشوار را بخواند و دکتر معین با تسلط و در عین رعایت اعراب و تشکیل صحیح، متن را می‌خواند. علامه متعجب می‌شود و از او می‌پرسد عربی را کجا آموزش دیده. چون در دانشگاه‌ها به این خوبی تدریس نمی‌شود. دکتر معین پاسخ می دهد که در خانواده و در نتیجه مطالعه متون قدیم .
در واقع یکی از بخت‌های بلند این استاد بزرگ ادب فارسی، پرورش یافتن در دامان فرهیخته پدر و پدربزرگی جویای دانش است. پدر او از علاقه‌مندان جدی مباحث دینی و قدیمه در رشت بود. اما نقش بزرگ‌تر را در این میان پدربزرگش ، شیخ محمد تقی معین العلما، به عهده داشت. این نقش پررنگ با درگذشت پدر و مادرش به فاصله پنج روز و در حالی که او پسربچه‌ای بیش نبود، پررنگ‌تر شد.
دکتر جلال ستاری ،اسطوره شناس ، در کتاب «پیوندهای ایرانی و اسلامی اسطوره پارزیفال» یادآوری می‌کند که نخستین کسی که متوجه شباهت کیفی جام گرال در اسطوره پارزیفال و جام‌جم کیخسرو شد، دکتر معین بود. در واقع او از این حیث نسبت به هنری کربن که بیش ترین پژوهش ها را در این رابطه انجام داده،حق تقدم دارد.
محمد معین به زبان‌های فرانسه و عربی به طور کامل مسلط بود. او رساله لیسانس خود را با موضوع «شعر لوکنت دولیل» به زبان فرانسه نوشت و از رساله دکتریش زیر نظر ملک الشعرای بهار دفاع کرد.
پیش از انتشار فرهنگ معین، از فعالیت‌های او تصحیح یکی از مهم‌ترین لغت‌نامه‌های کهن فارسی به نام «برهان قاطع» بود. او این کار را از سال 1317، یعنی از 20 سالگی در اهواز آغاز کرد!
دکتر محمد معین، بنا به وصیت نیما، یکی از سه وصی او در انتشار آثارش بود. نیما در وصیت‌نامه جمله جالبی دارد. او می‌نویسد: اگر من محقم که برای فرزندم قیم تعیین کنم، وصی من دکتر محمد معین است، اگرچه شعر مرا قبول نداشته باشد. در واقع نیما بین آثار و فرزندش تفاوتی نمی دید.
پس از درگذشت علامه دهخدا نیز ، بنا به وصیت او دکتر معین سرپرستی و نظارت بر انتشار این لغت نامه را عهده دار شد. در واقع همین دوره همکاری با علامه بود که باعث علاقه مندی بیش تر او به انجام فعالیت های جدی تر در زمینه فرهنگ نویسی شد تا او از سال 1338 کار اصلی خود را در تدوین فرهنگ معین آغاز کند. فرهنگی که انتشار آن از سال 1342 شروع شد و برای نخستین بار در تاریخ فرهنگ نویسی فارسی، در آن از شیوه های نوین تحقیق و پژوهش استفاده شده بود.
دکتر محمد معین در 13 تیرماه 1350 ، پس از چهار سال بی هوشی از دنیا رفت. او چهار سال پیش تر در دانشگاه و در جریان سمینار یکی از دانشجویانش به حال کما رفته بود.یادش گرامی.
دکتر محمد معین :
1 - وارث واژه ها ( یاد نامه دکتر محمد معین )
2 - دکتر محمد معین
خبرگزاری کتاب ایران
تنظیم برای تبیان : زهره سمیعی
