مهندسی فناوری اطلاعات و تفاوت آن با مهندسی کامپیوتر

پیشگفتار

متأسفانه با وجودی که هنوز یک دهه از ورود رشته فناوری اطلاعات به کشور ما نمی گذرد ، دیدگاه عمومی به گونه ای تغییر کرده است که گویی این رشته مادر مهندسی کامپیوتر می باشد و مهندسی کامپیوتر ، به ویژه گرایش نرم افزار را تحت پوشش خود قرار می دهد. غافل از این که دقیقا عکس این رابطه برقرار است. بدون شک رشته مهندسی نرم‌افزار و سخت افزار کامپیوتر  با رشته فناوری اطلاعات متفاوت و جداست. مهندسی نرم‌افزار به‌صورت ریشه‌ای و بنیادین ضمن استفاده از پایه ریاضی و با عمق قابل توجّه موضوعات را مورد توجّه قرار می‌دهد، در حالی که مهندسی فناوری اطلاعات بیشتر جنبه‌های تکنولوژیک و کاربردی نرم‌افزار را بررسی می‌کند.

فناوری اطلاعات ( IT )

 فناوری اطلاعات یا IT که مخفف Information Technology میباشد، رشته ای است که می تواند تمام رشته های دانشگاهی را پوشش دهد منتها از نظر عملیاتی یک رشته میان رشته ای  بین کامپیوتر و صنایع برق است که در این میان امور مربوط به تولید، پردازش،نگاهداشت و عرضه اطلاعات به مباحث کامپیوتری مرتبط میشود،بحثهای مدیریت اطلاعات و فرایندهای آن از سلسله بحثهای رشته صنایع و رشته برق است و به خصوص گرایش مخابرات، انتقالات مرتبط با اطلاعات  و داده ها را بر عهده دارد. IT را میتوان استفاده بهینه از اطلاعات برای کاربردهای مختلف دانست، یعنی متخصص این رشته باید بتواند اطلاعات را جمع آوری ، دسته بندی و پردازش کرده و به موقع از آنها استفاده کند.از همین رو کارشناس این رشته باید مبانی کامپیوتر را بلد باشد، به عبارت دیگر هسته اصلی این رشته درواقع همان هسته اصلی رشته مهندسی کامپیوتر است.منتها چون یکی از توانمندیهای اصلی کارشناسی این رشته بهره وری به موقع و سریع از اطلاعات است، دانشجوی IT باید دارای اطلاعت جنبی درزمینه های مختلف باشد. برای مثال فردی که میخواهد از این تکنولوژی در تحارت الکترونیکی استفاده کند، باید مدیریت بداند یا فردی که میخواهد از IT در آموزش از راه دور بهره ببرد، باید با روشهای آموزش آشنا باشد. 

توانایی های لازم  رشته فن آوری اطلاعات

 با توجه به ماهیت میان رشته ای مهندسی فناوری اطلاعات ، دانشجوی این رشته لازم است که به دو مبحث علوم مدیریت و کامپیوتر علاقمندباشد.همچنین باید درریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد.زیرابه گفته (الکساندرف)-ریاضیدان و فیلسوف معاضر شوروی-علم ریاضی کاربرد فراوانی در سایر دانشها ، ضنعت و در همه زمینه های مربوط به زندگی بشری دارد.و از طرف دیگر هر علمی که به کمال خود نزدیک میشود جلوه های ریاضیات را در خودبروز میدهد ودر واقع به ریاضیات نزدیک میشود.برخی استادان این رشته معتقدند که آزمون این رشته باید به صورت نیمه متمرکز برگزار شود تا علاقمن ترین و مستعد ترین داوطلبان وارد این رشته گردند.داوطلبانی که پیش از ورود به دانشگاه با کامپیوتر آشنایی داشته و در این زمینه توانمند باشد.

 رشته مهندسی فناوری اطلاعات

رشته مهندسی فناوری اطلاعات، زیرمجموعه گروه فنی در دانشگاه محسوب می‌شود. این رشته دانشی را به مخاطب منتقل می‌کند که طی آن روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود. مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهم‌ترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به‌موقع از اطلاعات است. هسته اصلی این رشته را مهندسی کامپیوتر به‌ویژه گرایش نرم‌افزار تشکیل می‌دهد. 

ماهیت رشته فناوری اطلاعات 

پیش از هر چیز بهتر است ابتدا به ماهیت رشته فناوری اطلاعات در ایران بپردازیم. رشته IT در ایران ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد. به این مفهوم که رشته‌ای خالص نیست و از تلفیق رشته‌هایی نظیر مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر به‌ویژه نرم‌افزار به‌وجود آمده است. ماهیت میان‌رشته‌ای فناوری اطلاعات باعث شده است هم‌اکنون دانشگاه‌های مختلفی چون تربیت‌مدرس، خواجه‌نصیر، تهران، امیرکبیر، شریف و علم و صنعت در مقطع کارشناسی ارشد، برخی دانشکده‌های فنی دانشگاه آزاد و سراسری در مقطع کارشناسی و دانشگاه‌های علمی–کاربردی و پودمانی در مقطع کاردانی به ارایه این رشته بپردازند.

  دوره کاردانی فناوری اطلاعات 

بر اساس این گزارش رشته فناوری اطلاعات در دوره کاردانی بیشتر به ارایه کردن مسایل مربوط به وب می‌پردازد. در دوره کارشناسی نیز متقاضیان را با عملیات شبکه و امور اجرا کردن آن در سازمان‌ها آشنا می‌کند و در پایان این دوره، اندک‌اندک وارد مباحث مدیریت پروژه می‌شود. 

دوره کارشناسی فناوری اطلاعات

 البته قابل ذکر است کارشناسی ارشد IT دارای گرایش‌های عمده‌ای نظیر تجارت الکترونیکی، سیستم‌های چندرسانه‌ای، مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکه‌های کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات است که برخی از این گرایش‌ها در دانشگاه‌های ایران ارایه می‌شود.

دروس رشته فن آوری اطلاعات

 ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، فیزیک، کارگاه عمومی.

 دروس اصلی :

ساختمانهای گسسته، مبانی کامپیوتر و برنامه سازی، زبان ماشین و برنامه نویسی سیستم، ساختمان داده ها، مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، برنامه سازی پیشرفته،سیستمهای عامل، پاگاه داده ها، طراحی الگوریتمها، مهندسی نرم افزار، شبکه های کامپیوتری، مبانی الکترونیک دیجیتال، هوش مصنوعی، اصول و مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه شبکه، آزمایشگاه پایگاه داده ها، شیوه ارایه مطالب علمی و فنی، زبان تخصصی، آزمایشگاه سیستم عامل. 

دروس تخصصی:

 مبانی فناوری اطلاعات، مهندسی فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیکی، مدیریت و کنترل پروژه های فناوری اطلاعات، برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات،  آموزش الکترونیکی، محیطهای چند رسانه ای، پروژه فناوری اطلاعات، کارآموزی IT.

دوره کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات

در دوره کارشناسی ارشد نیز ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راه‌حل‌های مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی می‌پردازد. هرچند مقطع دکترای فناوری اطلاعات در ایران ارایه نمی‌شود، اما انجام امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریه‌های جدید از محورهای اصلی در این مقطع محسوب می‌شود.

 تفاوت‌ رشته نرم‌افزاری با رشته فن آوری اطلاعات 

به‌طور کلی ارتباط میان فناوری اطلاعات و نرم‌افزار مانند رابطه پزشک متخصص و دکتر داروساز است، به این مفهوم که پزشک صرفا به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو می‌پردازد. کوپایی، استاد دانشگاه علمی–کاربردی در مورد تفاوت‌های میان نرم‌افزار و فناوری اطلاعات می‌گوید: مهندسی نرم‌افزار به‌صورت ریشه‌ای و بنیادین ضمن استفاده از پایه ریاضی و با عمق قابل توجه موضوعات را مورد توجه قرار می‌دهد، در حالی که مهندسی فناوری اطلاعات بیشتر جنبه‌های تکنولوژیک و کاربردی نرم‌افزار را بررسی می‌کند. وی می‌افزاید: مهندس نرم‌افزار به ارایه راه‌حل برای حل مسایل پیچیده سازمانی می‌پردازد. 

منبع: http://aradan.blogfa.com/post-269.aspx